سوئیفت مؤسسه غیر انتفاعی و یا تعاونی است که مالکیت آن تعلق به اعضایش که بانک ها هستند، دارد. این سازمان توسط اعضایش کنترل می گردد و جهت ایجاد هدفهای به اشتراک گذاشته شده همین اعضا بوجود آمده است. طبیعی است اعضا با پرداخت حقو عضویت های خود و هزینه های مربوط به تراکنش پیام ها، این سازمان را تغذیه می کنند. مدیریت این سیستم نیز به عهده اعضا می باشد.
انتخاب اعضای هیات مدیره سوئیفت که شامل بیست و پنج نفر است، بر اساس ماده 14 اساسنامه این شبکه، بانک هایی که عضو هستند انتخاب می نمایند. این استثنا هم وجود دارد که بانک های دارای بیش از یک و نیم درصد سهام، قادر خواهند بود یکی از اعضای هیات مدیره را انتخاب و معرفی نمایند.
نکته مهم این است که مبلغ سهام اعضا برای هـر سـه سـال بر طبق ارسال پیام ها از روش شبکه معین می گردد. از میان اعضا اگر عضوی بیش از شش درصد سهام داشته باشد می تواند دو نفر را به هیات مدیره معرفی نماید. دراین میان، طبیعی است سود حاصله از فعالیت این موسسه ارزشمند، بایستی نسیب اعضایش شود. اما سازمان سوئیفت سودها را جهت سرمایه گذاری های بعدی و کمتر کردن هزینه های حاصل از ارسال های پیام سوئیفت منظور می دارد.
چه افرادی می توانند از سوئیفت استفاده کنند ؟
اولین مورد اعضا هستند که در ایران بانک ملی و بانک صادرات به عنوان سهامداران و عضو سوئیفت هستند.
دومین مورد اعضای فرعی به شمار می روند. شعبه خارج از کشور یک بانک عضو و یا ارگانی که بیشتر از نود درصد از سهامش برای عضو سوئیفت باشد در شبکه سوئیفت عضو فرعی محسوب می شوند.
مورد سوم شرکت کننده های سوئیفت هستند. این ها شامل عضوهای می شود که بانکی نیستند اما در یکی از شاخه های عملیاتهای بانکی فعالیت می کنند. مانند واسطه های بورس که در شاخته های مانند معاملات ارزی و سهام فعالیت می کنند.
این گونه عضوها از خدمات شبکه سوئیفت قادرند استفاده نمایند. اما کسانی که شرکت کننده محسوب می شوند تنها می توانند بر اساس تخصص خود یک مدل از پیام را دریافت و یا ارسال نمایند.
سوئیفت چگونه کار می کند؟
سوئیفت یک نقطه دسترسی یا SAP در اختیار هر کشور قرار می‌دهد تا به وسیله آن بتوانند به سیستم جهانی سوئیفت متصل شوند. نقطه دسترسی کشور ایران به سوئیفت هم در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واقع شده است. بانک‌های ایرانی از طریق خطوط به مرکز SAP در بانک مرکزی متصل می‌شوند و پیام‌ها از آنجا برای بانک‌های خارج از کشور فرستاده می‌شود. به وسیله سیستم سوئیفت انجام معاملات ارزی در سطح جهانی بسیار سریع‌تر، مطمئن‌تر و کم هزینه‌تر قابل انجام است.
سوئیفت در واقع قالبی را ارائه می کند که به وسیله آن تراکنش‌های بین المللی بدون ایراد انجام می شود، به این صورت که هر گونه ارسال و دریافت پیام بین واحدهای بانکی داخل کشور و بانک‌های خارج از کشور از طریق سوئیفت انجام می‌شود.
برای صدور حواله سوئیفت، نیاز به کد سوئیفت دارید که تنها آن دسته از حساب‌های بانکی می‌توانند در سیستم سوئیفت، حواله ارزی دریافت و ارسال کنند که به سیستم سوئیفت متصل بوده و کد سوئیفت را از این موسسه غیر دولتی دریافت کرده باشند. سوئیفت کد یک کد ۱۱ رقمی است که برای انجام حواله ارزی باید علاوه بر اطلاعات شخصی دارنده حساب، این کد را هم در اختیار داشته باشید.
به این نکته توجه داشته باشید که تنها دانستن هشت بخش اول این کد جهت انجام حواله ارزی کفایت می‌کند و وارد کردن سه بخش نهایی سوئیفت که امری اختیاری است و چهار بخش ابتدایی کد سوئیفت بیانگر کد بانک حساب مقصد است و فقط از حروف لاتین تشکیل شده است.
دو بخش بعدی کد کشور مبدا حساب بانکی هستند که این دو بخش هم فقط از حروف لاتین تشکیل می‌شوند. بخش‌های هفتم و هشتم سوئیفت کد از حرف و عدد تشکیل شده و کد معرف موقعیت مکانی بانک مقصد است و در نهایت سه بخش نهایی این کد، معرف شعبه بانک مقصد حواله هستند.
در جهت راحتی کار ارسال و دریافت پیام ها سوئیفت اقدام به تقسیم بندی پیام ها به گروه های ده گانه زیر نموده است. صفر تا نه گروه برای پیام ها تعریف شده است تا مجموعا سوئیفت ده گروه داشته باشد. گروه صفر برای پیام ها سیستمی و باقی نه مورد پیام های حاوی موضوعات مالی و ارزی خواهد بود. در سیستم سوئیفت چند گروه پیام مالی ردوبدل می شود که این پیام ها به ترتیب عبارتند ازگروه صفر حاوی پیام های سیستمی بین کاربران و سوئیفت می باشد.
۱) گروه اول برای پیام هایی همچون انتقال پول بین حساب، دستور پرداخت یا عدم پرداخت چک می باشد.
۲) گروه دوم شامل انتقال ارز بین حساب های گوناگون یک بانک و یا بانک ها است.
۳) گروه سوم تاییدیه های مالی را در بر می گیرد.
۴) گروه چهار وصولی ها را نمایش می دهد.
۵) گروه پنج برای نمایش میزان سهام و اوراق قرضه اختصاص دارد.
۶) گروه ششم مختص معاملاتی چون فلزات با ارزش و وام ها می باشد.
۷) گروه هفتم : ضمانت نامه ها و اسناد های اعتباری به وسیله این گروه مشخص هستند.
۸) گروه هشتم تراولر چک را بیان خواهد داشت.
مزایا استفاده از سوئیفت :
باتوجه به رونق گرفتن مبادلات بین ایران و کشورهای خارجی و نیاز به نقل و انتقالات ارزی ایران با دیگر کشور های همسایه و اروپایی، مزایای استفاده از سوئیفت نیز آشکارتر شده است.
شاید مهم ترین ویژگی های سوئیفت را در زمینه نقل و انتقالات بانکی بتوان به استاندارد بودن، قابلیت اطمینان، امنیت، سرعت، کاهش هزینه‌ها، تسویه سریع و هم زمان حساب‌ها اشاره کرد که در ادامه بشرح آن می پردازیم.**
با وجود چنین مزایایی و البته امنیت بسیار بالا در سیستم سوئیفت، این سیستم یکی از بهترین سیستم‌ها برای انجام حواله‌های ارزی و انتقال پول در خارج از کشور است. در حال حاضر روش‌های جایگزین دیگری هم برای صدور و ارسال حواله ارزی جهت انتقال پول به خارج از کشور مثل وسترن یونیون هم وجود دارند که هر کدام از آن‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند.
کاربرد شبکه سوئیفت
در تمام دنیا، بانک ها به روش مطمئنی نیاز داشتند تا بتوانند پول ها را بین کشورها انتقال دهند. شبکه سوئیفت توانست این نیاز جهانی را پاسخ گو باشد.
یکی ازسیستم ها و موسساتی که توانست تغییری در بانک داری مدرن امروزی ایجاد کند، سوئیفت است. اطلاع از نوع عملکرد و محاسبه های این سیستم باعث می شود بتوانید خدمات بهتر و به روز تری را دریافت نمایید.
تلکس (Telex) سیستمی بود که قبل از سوئیفت در این شبکه انتقال استفاده می شد. البته به جهت نا امن بودن و به روز نبودن چندان اعتباری نداشت.
در عوض سوئیفت، سیستم امنی را ایجاد کرد که در سرتاسر جهان و در حدود دویست و دوازده کشور، بیش از ده هزار موسسه و بانک در حال استفاده از این فناوری برای تراکنش های مالی خود هستند. استفاده از تلکس قبل از ظهور سوئیفت، جهت انتقال وجوه بانکی راهکاری موقتی بود. زیرا در دوره ای که فناوری ها با سرعت زیادی درحال پیشرفت هستند، تلکس سیستمی کند بود و نمی توانست امنیت لازمه را بوجود آورد.